Ünlü yazar rahmetli Cengiz Aytmatov anısına adını yaşatmak, gelecek kuşaklara onu ve eserlerini aktarabilmek amacı ile GASAT (Girişimci Sanat, Edebiyat Ve Bilim Adamları Topluluğu) Ödül Komisyonu başkanlığınca alınan karar üzerine, her yıl “Cengiz Aytmatov Edebiyat Ödülü”verilmesi kararı alınmıştır.
Bu doğrultuda GASAT (Girişimci Sanat, Edebiyat Ve Bilim Adamları Topluluğu) Yönetim Kurulu tarafından alınan karar üzerine, düzenlenen ödül yönetmeliğine uygun görülen, Edebiyat, kültür, sanat ve eğitim alanında başarı göstermiş, ödül kurulu tarafından onaylanmış ve yılda bir kişiye verilmesi uygun görülmüştür.
İlkini 05.03.2009 tarihinde, Ankara Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanlığıbinasında, Kurum Başkanı Prof. Dr. Sadık Kemal Tural Beyefendi tarafından takdim edilen ödülümüzün, bu yıl ikincisini vermekten dolayı, GASAT ailesi olarak gururluyuz.
Bu doğrultuda GASAT (Girişimci Sanat, Edebiyat Ve Bilim Adamları Topluluğu) Yönetim Kurulu tarafından alınan karar üzerine, düzenlenen ödül yönetmeliğine uygun görülen, Edebiyat, kültür, sanat ve eğitim alanında başarı göstermiş, ödül kurulu tarafından onaylanmış ve yılda bir kişiye verilmesi uygun görülmüştür.
İlkini 05.03.2009 tarihinde, Ankara Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanlığıbinasında, Kurum Başkanı Prof. Dr. Sadık Kemal Tural Beyefendi tarafından takdim edilen ödülümüzün, bu yıl ikincisini vermekten dolayı, GASAT ailesi olarak gururluyuz.
DAVET
26.03.2010 günü saat 17,00 de Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Muzaffer Göker Konferans Salonu Ana Bina 2.Kat Sıhhıye - Ankara adresinde düzenlenecek olan “Cengiz Aytmatov Edebiyat Ödülü” ve "GASAT (Girişimci Sanat, Edebiyat Ve Bilim Adamları Topluluğu) Kültür, Sanat, Edebiyat ve Bilim Ödülleri" resmi ödül töreni programına tüm sanat severler davetlidir.
ÖDÜL SAHİPLERİ
“Cengiz Aytmatov Edebiyat Ödülü”
Sn. Prof.Dr. Nurullah Çetin
“GASAT (Girişimci Sanat, Edebiyat Ve Bilim Adamları Topluluğu) Kültür, Sanat, Edebiyat Ve Bilim Ödülleri”
“Türk Dünyası Edebiyatı Üstün Şeref Ödülü”
Bursa Yıldırım Belediye Başkanı Sn. Özgen Keskin
“Türk Edebiyatı Üstün Hizmet Madalyası”
Bursa Yıldırım Belediye Başkanı Sn. Özgen Keskin
“Türk Dünyası ve Edebiyatı Üstün Hizmet Ödülü”
Sn. Feyzi Halıcı
“Türk Kültür, Sanat Ve Edebiyat Üstün Hizmet Ödülü”
Sn. Faruk Anbarcıoğlu
“Türk Edebiyatı Üstün Hizmet Madalyası”
Sn. Av.Hayati İnanç
“Türk Yayıncılığı Ve Türk Edebiyatına Hizmet Ödülü”
Akçağ Yayınevi
“Sosyo-Kültürel Belediyecilik, Edebiyat Ve Sanata Üstün Hizmet Ödülü”
Ankara Altındağ Belediye Başkanı Sn. Veysel Tiryaki
Bursa Yıldırım Belediye Başkanı Sn. Özgen Keskin
“Türk Dünyası ve Edebiyatı Üstün Hizmet Ödülü”
Sn. Feyzi Halıcı
“Türk Kültür, Sanat Ve Edebiyat Üstün Hizmet Ödülü”
Sn. Faruk Anbarcıoğlu
“Türk Edebiyatı Üstün Hizmet Madalyası”
Sn. Av.Hayati İnanç
“Türk Yayıncılığı Ve Türk Edebiyatına Hizmet Ödülü”
Akçağ Yayınevi
“Sosyo-Kültürel Belediyecilik, Edebiyat Ve Sanata Üstün Hizmet Ödülü”
Ankara Altındağ Belediye Başkanı Sn. Veysel Tiryaki
“CENGİZ AYTMATOV KİMDİR”
Kişisel Yaşamı
Kişisel Yaşamı
12 Aralık 1928 tarihinde Kuzeybatı Kırgızistan'daki Talas eyaletinin Şeker köyünde doğdu. Babası Törekul Aytmatov, annesi Nagima Hamzayevna Aytmatova'dır. Adı, Cengiz Han'dan esinlenerek konulmuştur.
Gençliği sıkıntılı bir döneme denk gelmişti. O dönemde zaten yeni yerleşmeye başlayan siyasal sistem, bir de savaşla mücadele etmek zorundaydı. Çok genç yaşta çalışmaya başladı; çünkü İkinci Dünya Savaşı'nın SSCB üzerindeki etkileri gençleri de etkiliyordu, yetişkinler savaşta olduklarından, gençlere büyük iş düşüyordu. On dört yaşında köyündeki sekreterliğe girdi. Burada tarım makinelerinin sayımı, vergi tahsildarlığı gibi işlerde çalıştı.
Köyünden, Kazakistan'a giderek Cambul Veterinerlik Teknik Okulu'nda okudu. Daha sonra şimdiki Kırgızistan'ın başkenti olan Bişkek'e giderek burada Frunze Tarım Enstitüsü'nde öğrenimine devam etti. Ardından Maksim Gorki Edebiyat Enstitüsü'ne geçti ve 1956 ile 1958 yılları arasında Moskova'da okudu.
Yazmaya bu yıllarda Pravda gazetesinde başladı. Ardından, yazdığı eserleriyle üne kavuştu ve 1957 yılında Sovyet Yazarlar Birliği'ne üye kabul edildi. 1963'te Lenin Ödülü'nü aldı. Yapıtları yüz ellinin üstünde dile çevrildi. Sovyetler Birliği'nin dağılması ve Kırgızistan'ın bağımsızlığına kavuşmasından sonra ülkesini Lüksemburg'da büyükelçi olarak temsil etti.
Aytmatov, Gün Olur Asra Bedel romanının film çekimleri için gittiği Rusya'nın Tataristan Cumhuriyeti'nin başkenti Kazan'da 16 Mayıs 2008 rahatsızlanarak böbrek yetmezliği teşhisiyle tedavi için Almanya'ya getirilmişti. Almanya'nın Nürnberg kentindeki Klinikum Nord'da tedavi gören Cengiz Aytmatov, komaya girmişti.10 Haziran 2008 tarihinde Nürnberg'de yaşamını yitirdi.
Eserleri
II. Dünya Savaşı sonrası yazarları arasında yer alan Aytmatov, Cemile'den önce bir kaç kısa hikaye ve Yüzyüze`yi yazdı. Ancak yazarın kendini kanıtlamasını sağlayan kitap Cemile oldu; Louis Aragon Cemile`yi "dünyanın en güzel aşk hikâyesi" olarak tanımlamıştır.
Eserlerinde mitolojiye oldukça yakın durdu; ancak onunki antik anlamından farklı olarak mitolojiyi çağdaş bir zeminde sentezlemek ve yeniden yaratmaktı. Eserlerinde mitlere, efsanelere ve halk hikâyelerine göndermeler yapmıştır.
Siyasal Yaşamı
Cengiz Aytmatov; edebi çalışmalarına ek olarak, Avrupa Birliği, NATO, UNESCO ve Benelüks ülkelerinin Kırgız delegeliğini üstlenmiştir. Ayrıca Kırgızistan Dışişleri eski Bakanı Askar Aytmatov'un babasıdır.
Yapıtlarından Bazıları
Dağlar Devrildiğinde-Ebedi Nişanlı (Son romanı - 2007)
Darağacı - Dişi kurdun Rüyaları (Плаха, 1988)
Gün Olur Asra Bedel ,(Kırgız Türkçesi Кылым карытар бир күн),(Rusça И дольше века длится день, 1980),
Fuji-Yama (Восхождение на Фудзияму, Fuji Dağının Tepesi 1973)
Beyaz Gemi (Kırgız Türkçesi, Ак кеме : Ak Keme) (RusçaБелый пароход, 1970)
Selvi Boylum Al Yazmalım , (1970)
Elveda, Gülsarı! (Прощай, Гульсары, 1966)
Dağlar ve Steplerden Masallar (Повести гор и степей, 1963)
İlk Öğretmenim (Первый учитель, 1962)
Cemile (Kırgız Türkçesi Жамийла, Rusça Джамиля, 1958)
Yüzyüze (Лицом к лицу, 1957)
Zorlu Geçit (1956)
Toprak Ana
Cengiz Han'a Küsen Bulut
Çocukluğum
Kırmızı Elma (Red Apple)
Aytmatov, milletinin tarih boyunca kazandığı sosyal, kültürel, ahlaki, edebi, askeri yani bütün maddi ve manevi zenginliğini eserlerine yansıtmış, yaşadığı coğrafyanın insanının tarih içinde kazandığı değerleri, acılarını, kahramanlıklarını, tecrübelerini yazıya döküp ölümsüzleştirmiş, halkının içinde düştüğü zor durumları eserlerinde en güzel şekilde anlatmış, onların çözümlerine dair ipuçları göstermiş, eserlerinde kendi ifadesi ile ‘tipik insan’ı ortaya koymaya çalışmış bir yazardır.
Hikâyelerinde milletinin temel mülkü olan milli hafızaya ait efsane, destan, masal hikaye ve türküleri, bunların meydana geldiği şartları, ardındaki hikayeleri, insanları kullanırken, Kırgız Türk kültürünü, psikolojisiyle, duyuş ve anlayış tarzıyla, maddi manevi zenginliğiyle o kültürü bina edenlerin evlatlarına yeniden hatırlatmaya çalışmış. Hikâyelerinde halkının değerlerini, dertlerini, varsa onun içindeki çürümeyi anlatan yazarın en önemli özelliği, özüne bağlılık, kendinden, halkından, coğrafyasından haberdar olma olarak kendini gösteriyor. Hikâyelerinde, Kırgız Türklerinin zengin şifahi kültürüne ait efsaneleri, masalları, türküleri kullanışında gözlenen coşku da yazarın bu yanının en bariz göstergesi durumundadır.
Emine SEVİNÇ ÖKSÜZOĞLU
Edebiyat Araştırmacısı
Şair Yazar
Gençliği sıkıntılı bir döneme denk gelmişti. O dönemde zaten yeni yerleşmeye başlayan siyasal sistem, bir de savaşla mücadele etmek zorundaydı. Çok genç yaşta çalışmaya başladı; çünkü İkinci Dünya Savaşı'nın SSCB üzerindeki etkileri gençleri de etkiliyordu, yetişkinler savaşta olduklarından, gençlere büyük iş düşüyordu. On dört yaşında köyündeki sekreterliğe girdi. Burada tarım makinelerinin sayımı, vergi tahsildarlığı gibi işlerde çalıştı.
Köyünden, Kazakistan'a giderek Cambul Veterinerlik Teknik Okulu'nda okudu. Daha sonra şimdiki Kırgızistan'ın başkenti olan Bişkek'e giderek burada Frunze Tarım Enstitüsü'nde öğrenimine devam etti. Ardından Maksim Gorki Edebiyat Enstitüsü'ne geçti ve 1956 ile 1958 yılları arasında Moskova'da okudu.
Yazmaya bu yıllarda Pravda gazetesinde başladı. Ardından, yazdığı eserleriyle üne kavuştu ve 1957 yılında Sovyet Yazarlar Birliği'ne üye kabul edildi. 1963'te Lenin Ödülü'nü aldı. Yapıtları yüz ellinin üstünde dile çevrildi. Sovyetler Birliği'nin dağılması ve Kırgızistan'ın bağımsızlığına kavuşmasından sonra ülkesini Lüksemburg'da büyükelçi olarak temsil etti.
Aytmatov, Gün Olur Asra Bedel romanının film çekimleri için gittiği Rusya'nın Tataristan Cumhuriyeti'nin başkenti Kazan'da 16 Mayıs 2008 rahatsızlanarak böbrek yetmezliği teşhisiyle tedavi için Almanya'ya getirilmişti. Almanya'nın Nürnberg kentindeki Klinikum Nord'da tedavi gören Cengiz Aytmatov, komaya girmişti.10 Haziran 2008 tarihinde Nürnberg'de yaşamını yitirdi.
Eserleri
II. Dünya Savaşı sonrası yazarları arasında yer alan Aytmatov, Cemile'den önce bir kaç kısa hikaye ve Yüzyüze`yi yazdı. Ancak yazarın kendini kanıtlamasını sağlayan kitap Cemile oldu; Louis Aragon Cemile`yi "dünyanın en güzel aşk hikâyesi" olarak tanımlamıştır.
Eserlerinde mitolojiye oldukça yakın durdu; ancak onunki antik anlamından farklı olarak mitolojiyi çağdaş bir zeminde sentezlemek ve yeniden yaratmaktı. Eserlerinde mitlere, efsanelere ve halk hikâyelerine göndermeler yapmıştır.
Siyasal Yaşamı
Cengiz Aytmatov; edebi çalışmalarına ek olarak, Avrupa Birliği, NATO, UNESCO ve Benelüks ülkelerinin Kırgız delegeliğini üstlenmiştir. Ayrıca Kırgızistan Dışişleri eski Bakanı Askar Aytmatov'un babasıdır.
Yapıtlarından Bazıları
Dağlar Devrildiğinde-Ebedi Nişanlı (Son romanı - 2007)
Darağacı - Dişi kurdun Rüyaları (Плаха, 1988)
Gün Olur Asra Bedel ,(Kırgız Türkçesi Кылым карытар бир күн),(Rusça И дольше века длится день, 1980),
Fuji-Yama (Восхождение на Фудзияму, Fuji Dağının Tepesi 1973)
Beyaz Gemi (Kırgız Türkçesi, Ак кеме : Ak Keme) (RusçaБелый пароход, 1970)
Selvi Boylum Al Yazmalım , (1970)
Elveda, Gülsarı! (Прощай, Гульсары, 1966)
Dağlar ve Steplerden Masallar (Повести гор и степей, 1963)
İlk Öğretmenim (Первый учитель, 1962)
Cemile (Kırgız Türkçesi Жамийла, Rusça Джамиля, 1958)
Yüzyüze (Лицом к лицу, 1957)
Zorlu Geçit (1956)
Toprak Ana
Cengiz Han'a Küsen Bulut
Çocukluğum
Kırmızı Elma (Red Apple)
Aytmatov, milletinin tarih boyunca kazandığı sosyal, kültürel, ahlaki, edebi, askeri yani bütün maddi ve manevi zenginliğini eserlerine yansıtmış, yaşadığı coğrafyanın insanının tarih içinde kazandığı değerleri, acılarını, kahramanlıklarını, tecrübelerini yazıya döküp ölümsüzleştirmiş, halkının içinde düştüğü zor durumları eserlerinde en güzel şekilde anlatmış, onların çözümlerine dair ipuçları göstermiş, eserlerinde kendi ifadesi ile ‘tipik insan’ı ortaya koymaya çalışmış bir yazardır.
Hikâyelerinde milletinin temel mülkü olan milli hafızaya ait efsane, destan, masal hikaye ve türküleri, bunların meydana geldiği şartları, ardındaki hikayeleri, insanları kullanırken, Kırgız Türk kültürünü, psikolojisiyle, duyuş ve anlayış tarzıyla, maddi manevi zenginliğiyle o kültürü bina edenlerin evlatlarına yeniden hatırlatmaya çalışmış. Hikâyelerinde halkının değerlerini, dertlerini, varsa onun içindeki çürümeyi anlatan yazarın en önemli özelliği, özüne bağlılık, kendinden, halkından, coğrafyasından haberdar olma olarak kendini gösteriyor. Hikâyelerinde, Kırgız Türklerinin zengin şifahi kültürüne ait efsaneleri, masalları, türküleri kullanışında gözlenen coşku da yazarın bu yanının en bariz göstergesi durumundadır.
Emine SEVİNÇ ÖKSÜZOĞLU
Edebiyat Araştırmacısı
Şair Yazar
Kaynak: www.varanhaber.com
